Lutowanie rur miedzianych to kluczowa technika stosowana w instalacjach centralnego ogrzewania, zapewniająca trwałość i szczelność połączeń. Dzięki wykorzystaniu palnika gazowego oraz odpowiednich materiałów można skutecznie łączyć elementy instalacji, uzyskując solidne i bezpieczne połączenia. W artykule przedstawiamy krok po kroku proces lutowania oraz niezbędne narzędzia i materiały potrzebne do jego wykonania.
Na czym polega lutowanie rur miedzianych?
Lutowanie rur miedzianych przy pomocy palnika gazowego to popularna metoda łączenia elementów instalacji centralnego ogrzewania za pomocą stopu lutowniczego, który po rozgrzaniu do odpowiedniej temperatury łączy miedziane powierzchnie, tworząc szczelne i trwałe połączenie. Lutowanie można podzielić na dwa główne rodzaje:
- Lutowanie miękkie – stosowane głównie do instalacji wodnych i sanitarnych, przy temperaturze do około 250°C.
- Lutowanie twarde – używane w instalacjach centralnego ogrzewania, gdzie połączenia muszą wytrzymać wyższe ciśnienia i temperatury, zazwyczaj wymaga temperatury powyżej 450°C.
Do instalacji CO stosuje się najczęściej lutowanie twarde przy użyciu palnika gazowego i lutu na bazie miedzi lub srebra.
Jak wykonać lutowanie rur miedzianych przy pomocy palnika gazowego?
1. Przygotowanie rur i kształtek
Rury należy przyciąć na odpowiednią długość, używając obcinaka do rur. Następnie konieczne jest dokładne oczyszczenie końców rur oraz wnętrza kształtek, takich jak mufy, kolanka czy trójniki, przy pomocy czyścika drucianego lub włókniny ściernej. Powierzchnia rury musi być całkowicie pozbawiona zabrudzeń i tlenków, co gwarantuje lepsze przyleganie lutu.
2. Aplikacja topnika
Po oczyszczeniu powierzchni należy nałożyć topnik, np. boraksowy, który usuwa tlenki i ułatwia równomierne rozprowadzenie lutu.
3. Podgrzewanie elementów
Podczas lutowania rury i kształtki należy równomiernie podgrzać przy pomocy palnika gazowego, np. na propan-butan lub acetylen. Należy uważać, aby nie przegrzać miedzi, ponieważ może to prowadzić do jej utlenienia, co osłabi połączenie.
4. Dodanie lutu
Po osiągnięciu odpowiedniej temperatury, zazwyczaj wynoszącej około 650–800°C dla lutu twardego, do miejsca łączenia przykłada się drut lutowniczy. Powinien on naturalnie wnikać w szczelinę kapilarną pomiędzy rurą a kształtką, tworząc trwałe połączenie. Po rozprowadzeniu lutu palnik należy odstawić i poczekać, aż połączenie ostygnie.
5. Czyszczenie połączenia
Gdy połączenie całkowicie ostygnie, konieczne jest usunięcie resztek topnika. Można to zrobić przy pomocy wilgotnej szmatki lub roztworu kwasu cytrynowego. Na koniec warto sprawdzić szczelność połączenia przed uruchomieniem instalacji.
Jakie narzędzia i materiały są potrzebne aby wykonać lutowanie?
Narzędzia do lutowania:
- Palnik gazowy (np. na propan-butan, acetylenowo-tlenowy)
- Obcinak do rur miedzianych
- Czyściki do rur (druciana szczotka, wełna stalowa, włóknina ścierna)
- Szczypce do przytrzymywania elementów
- Pędzelek do aplikacji topnika
- Ochronne rękawice i okulary
Materiały do lutowania:
- Rury i kształtki miedziane
- Topnik do lutowania twardego
- Drut lutowniczy twardy (np. lut srebrny CuAg)
- Woda i szmatka do czyszczenia
Wykonanie połączeń za pomocą palnika gazowego wymaga przygotowania ale jest możliwe do wykonania przez sprawnego majsterkowicza. Lutowanie rur miedzianych w instalacji centralnego ogrzewania wymaga odpowiednich narzędzi warsztatowych, umiejętności i ostrożności. Kluczowe znaczenie ma właściwe przygotowanie powierzchni, równomierne podgrzewanie oraz odpowiedni dobór lutu i topnika. Poprawnie wykonane lutowanie zapewnia trwałe i szczelne połączenia, co jest niezbędne dla bezawaryjnej pracy instalacji grzewczej.
Zestaw narzędzi do sprawnego lutowania można zakupić w sklepie internetowym Mizar.